اغلب که نام فسفریک اسید را می شنویم ناخودآگاه نوشابه و ترکیبات آن برای ما تداعی می شود؛ اما جالب است بدانید که این اسید در کشاورزی نیز کاربرد دارد. در واقع برای توسعه محصولات کشاورزی ترکیبی ضروری به حساب می آید. همانطور که می دانید تنها آب برای رشد گیاهان کافی نیست و گیاهان برای رسیدن به بلوغ به مواد مغذی فراوانی نیازمندند، که اکثر آنها در خاک وجود دارد. اما متاسفانه خاک با محدودیت هایی در عرضه مواد مغذی مواجه است و در اینجا لازم است که از اسید فسفریک در کشاورزی بهره ببریم. این اسید منبع غنی از نیتروژن و پرمصرف ترین کود برای افزودن فسفر به محصولات است.
تهران کود ارائه دهنده انواع کود های اسید فسفریک در کشاورزی
فسفر در گیاهان:
فسفر یک ماده ی مغذی و ضروری برای گیاهان است که توسط ریشه جذب می شود. معمولا این عنصر به صورت یون دی هیدروژن فسفات مشتق شده از اسید فسفریک ساخته می شود. جذب این ماده ی مغذی از خاک می تواند دشوار باشد و یک عامل محدود کننده در دستیابی به عملکرد مطلوب کشاورزی محسوب می شود.
این ترکیب با فرمول H3PO4 از جمله مواد شیمیایی کشاورزی ضروری برای تولید محصولات است و در شرایط رشد طبیعی تجزیه می شود.
کاربرد اسید فسفریک در کشاورزی:
این ترکیب در آبیاری مشکل رساندن کود به ریشه درختان را برطرف کرده است، و برای تمام محصولات حتی محصولات با ریشه عمیق مانند چغندر قند و یونجه نیز مناسب است. همچنین این اسید یک تنظیم کننده pH بسیار عالی است؛ اما باید از مخلوط آن با محصولات غنی مانند آهن، کلسیم، روی و منیزیم جلوگیری کرد. به کارگیری آن به صورت محلول پاشی چندان توصیه نمی شود، مگر اینکه برای جلوگیری از اثرات سمی گیاهی دوز آن را کاهش دهیم.
فسفریک اسید در کود:
تقریبا می توان گفت حدود 90 درصد از فسفریک اسید تولیدی برای تولید کود مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا به سه نمک:
- سوپر فسفات سه گانه
- دی آمونیوم هیدروژن فسفات
- مونو آمونیوم دی هیدروژن فسفات
تبدیل و به عنوان کود مصرف می شود. اسید فسفریک مایع حاوی 54 درصد P2O5 است، شکل تجاری این ماده به دلیل خاصیت خورندگی، کمتر به عنوان کود استفاده می شود و اغلب از آن برای تولید سایر کودها استفاده می کنند. از واکنش این اسید با سنگ فسفات ریز آسیاب شده، سوپر فسفات سه گانه به دست می آید. همچنین از واکنش بین این اسید و آمونیاک، مونو آمونیوم فسفات و دی آمونیوم فسفات به دست می آید.
زمان مصرف اسید فسفریک در کشاورزی:
استفاده از فسفریک اسید کشاورزی در مراحل اولیه رشد گیاه برای تقویت ریشه و گلدهی بسیار مهم است. این اسید خاصیت خورندگی دارد و برای نابودی نمک ها و زباله های آلی می تواند بسیار مفید باشد.
نحوه مصرف اسید فسفریک در کشاورزی:
فسفریک اسید کشاورزی در آب آبیاری کاملا محلول است و اغلب آن را در مرحله ی رشد گیاهان برای جلوگیری از آسیب به گیاهان، غنی سازی خاک و تغذیه سبزیجات اعمال می کنند.
به همین دلیل محصولی ایده آل برای استفاده در زمان تهیه کود و آبیاری قطره ای است و معمولا آن را اغلب به صورت آبیاری قطره ای یا جویچه ای استفاده می کنند.
میزان مصرف در هکتار:
برای رشد صحیح گیاهان حضور فسفر بسیار ضروری است، اما غلظت آن در مقایسه با سایر عناصر مانند پتاسیم، کلسیم و نیتروژن بسیار کمتر است. در واقع می توان گفت یک محصول بین 50 تا 150 کیلو فسفر خالص نیاز دارد. به طور کلی دوز مناسب برای محصولاتی مانند سبزیجات، مرکبات و درختان میوه بین 120 تا 180 لیتر در هر هکتار است.
معایب و مزایا اسید فسفریک در کشاورزی:
این محصول نیز مانند هر محصول دیگری معایب و مزایای خاصی دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد. از جمله مزایای این ترکیب می توان به مایع بودن آن اشاره کرد که به راحتی می توان از آن استفاده کرد. از معایب آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این ماده خاصیت اسیدی دارد و ترکیبی خورنده است به همین دلیل نقل و انتقال آن به اقدامات و تجهیزات خاصی نیازمند است.
- این محصول تنها حاوی فسفر است و این عنصر، عنصری است که به تنهایی استفاده نمی شود.
- این محصول را نباید روی خاکهای اسیدی اعمال کرد، زیرا باعث اسیدی شدن بیش از حد خاک می شود.
همچنین این ترکیب با محلول های قلیایی، سولفات ها و کلسیم ناسازگار است.
اسید فسفریک برای پسته:
پسته از نظر اقتصادی محصولی بسیار حائز اهمیت است و طعم و کیفیت عالی آن تاثیر به سزای در قیمت نهایی آن خواهد داشت. گیاهان با در اختیار داشتن مواد مغذی ضروری می توانند به راحتی رشد کنند و به بلوغ برسند. اسید فسفریک در کشاورزی می تواند مواد مغذی را برای پسته آزاد کند، به همین دلیل ترکیبی موثر برای پسته به حساب می آید.
جمع بندی:
- فسفریک اسید برای توسعه محصولات کشاورزی ترکیبی موثر به حساب می آید.
- به دلیل خاصیت خورندگی نمی توان آن را به طور مستقیم اعمال کرد.
- این ماده در کشاورزی هم به صورت مایع در آب آبیاری و هم برای تهیه سایر کودهای فسفر کاربرد دارد.
